Του Λέανδρου Τ. Ρακιντζή
Ο υπουργός Εσωτερικών κ. Θεοδωρικάκος σε πρόσφατη συνέντευξή του δήλωσε ότι επεξεργάζεται ένα σύστημα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου με επιστημονικά δεδομένα και ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι για βελτίωση, αλλαγή και αξιολόγηση.
Στον δημόσιο βίο μου έχω ακούσει πολλές φορές τέτοιες δηλώσεις και έχω δει ειλικρινείς προσπάθειες βελτιώσεως της δημόσιας διοίκησης, που υπήρξαν άλλωστε και δεσμεύσεις των μνημονίων, αλλά στο τέλος το ζήτημα γινόταν πολιτικό και λόγω του τεράστιου πολιτικού κόστους η προσπάθεια όχι μόνο δεν ολοκληρώνονταν, αλλά ατονούσαν και κάποια σωστά μέτρα, ήταν κάτι σαν το ταγκό ένα βήμα μπροστά, δύο πίσω.
Ελπίζω ο κ. Υπουργός να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο χωρίς εξαιρέσεις, αστερίσκους και αναβλητικές προθεσμίες και κυρίως να μη δεχθεί κατά τη συζήτηση στη Βουλή ρουσφετολογικές και συμβιβαστικές τροπολογίες. Αμφιβάλλω όμως εάν ένας καινοτόμος μεταρρυθμιστικός νόμος, που αναγκαστικά θα προσβάλει κεκτημένα δικαιώματα των Δ.Υ. ,θα μπορέσει να ξεπεράσει την αντίδραση των συνδικάτων χωρίς συμβιβασμούς και παροχές, που θα το καταστήσουν ψευδεπίγραφο.
Μόλις προ ημερών το Δ.Σ. της ΔΕΗ, της οποίας τον οικονομοτεχνικό σχεδιασμό δεν μπορώ να κρίνω, αποφάσισε τη χορήγηση bonus 20.000 ευρώ πλέον της νόμιμης αποζημίωσης στους υπαλλήλους, που αποχωρούν οικειοθελώς, που κατά τη γνώμη μου δεν δικαιολογείται εκ του γεγονότος, ότι η ΔΕΗ έχει τεράστιες ζημίες, τις οποίες μόνο με την αύξηση των τιμολογίων μπορεί να καλύψει, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους.
Το διοικητικό σύστημα της χώρας βασίζεται με κάποιες βελτιώσεις στους νόμους του Όθωνα, που ήταν αντιγραφή του βαυαρικού συστήματος. Κομβικό σημείο εξελίξεως ήταν η, με το Σύνταγμα του 1911, θεσπισθείσα μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων. Το σύστημα με τα κουσούρια του λειτουργούσε χάρη στην προσπάθεια των κλασικών Δ.Υ μέχρι την κατάργηση αρχές της δεκαετίας 1980 των γενικών διευθυντών και την αντικατάστασή τους από ειδικούς συμβούλους. Έκτοτε άρχισαν να παρουσιάζονται προβλήματα, που οφείλονταν κυρίως στην αλλαγή καταστάσεων, τεχνική πρόοδο και οικονομική ανάπτυξη, τα οποία δεν διορθώθηκαν παρά τις αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις. Κατά τη, μέχρι τη χούντα, πρακτική οι υπουργοί δέχονταν στο γραφείο τους μία μέρα τη βδομάδα τους πάντες ελευθέρως.
Ο Δημόσιος Τομέας της χώρας περιλαμβάνει το Δημόσιο, τους ΟΤΑ, τα ΝΠΔΔ, τις Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς (ΔΕΚΟ). Σαφώς το υπό επεξεργασία σύστημα αφορά το Δημόσιο και τους ΟΤΑ και θα λάβει υπόψη τις ιδιαιτερότητες για την δημόσια εκπαίδευση, ΕΣΥ, Υπ.ΕΞ. και όχι τη Δικαιοσύνη, τη Βουλή, τις ένοπλες και δημόσιας ασφαλείας δυνάμεις τα ΝΠΔΔ και ΔΕΚΟ, που έχουν δικό τους καθεστώς, που κανένας δεν τολμάει να αμφισβητήσει. Μεταξύ της ψηφίσεως ενός νόμου και της εφαρμογής του υπάρχει τεραστία απόσταση. Συνήθως οι οκτώ στους δέκα νόμους δεν εφαρμόζονται για πολλούς λόγους κυρίως όταν απαιτείται η έκδοση εκτελεστικών προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων, όπου υπάρχει δυστοκία. Σε κάθε περίπτωση το ποσοστό και η ταχύτητα εφαρμογής τους εξαρτάται από την απόσταση από το κέντρο και τη σχετική εγκύκλιο..
Δεν γνωρίζω το υπό επεξεργασία σύστημα, ώστε να κάνω συγκεκριμένες παρατηρήσεις, αλλά γενικές που πρέπει να εφαρμοστούν σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα επειδή διατηρώ την αυταπάτη ότι κάποιος αρμόδιος επιτέλους θα τις λάβει υπόψη για να πάψουμε εμείς οι ανεξάρτητες φωνές να νιώθουμε σαν φωνή βοώντος εν τη ερήμω.
Οι παρατηρήσεις παρατίθενται παρακάτω με τυχαία κατάταξη.
1. Θέσπιση κωλύματος εντοπιότητας για υπαλλήλους ή λειτουργούς σε κρίσιμους ή ιδιαίτερους τομείς του κράτους, όπως δικαιοσύνη, αστυνομία, λιμενικό σώμα, εφορίες/ κτηματικές υπηρεσίες, πολεοδομία κλπ. για την προστασία των ιδίων υπαλλήλων από σύγκρουση συμφερόντων και να μην υπάρχουν παράπονα μεροληπτικής συμπεριφοράς. Το κώλυμα μπορεί να εφαρμοσθεί σταδιακά με την πλήρωση κενής θέσεως.
2. Κατανομή με τη σύνταξη νέων οργανογραμμάτων των αρμοδιοτήτων και του ανθρώπινου δυναμικού ανά φορέα ή υπηρεσία σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες και με ορθολογικά κριτήρια.
3. Θέσπιση εσωτερικής κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού με εναλλαγή στις θέσεις ευθύνης και με την προϋπόθεση, ότι αυτή γίνεται αξιοκρατικά για την καλύτερη λειτουργία της υπηρεσίας.
4. Ιδιωτικοποίηση εκείνων των τομέων του Δημοσίου, που δεν ανταποκρίνονται στον ρόλο αυτού ως imperium, χωρίς όμως το κράτος να απολέσει σε καμία περίπτωση τον ελεγκτικό ή ρυθμιστικό του ρόλο.
5. Η ουσιαστική αξιολόγηση των δημοσίων φορέων και του ανθρωπίνου δυναμικού τους, βάσει στόχων που θα τεθούν ως μέρος των στρατηγικών προγραμμάτων, από αξιολογητές αναγνωρισμένου κύρους και αμεροληψίας.
6. Μείωση της γραφειοκρατίας με την ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
7. Ο αυτοπεριορισμός των συνδικαλιστών στα αμιγώς συνδικαλιστικά τους καθήκοντα και η απαγόρευση απόσπασης των Δ.Υ. σε πολιτικά γραφεία.
8. Κατά την προαγωγή τους οι υπάλληλοι να τοποθετούνται σε άλλη υπηρεσία, γιατί πολλές φορές αδυνατούν να επιβληθούν σε πρώην ισόβαθμους συναδέλφους.
* Ο κ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.