Στις ισλαμικές κοινωνίες υπάρχει μια ισχυρή ιδέα της ανδρικής τιμής που συνδέεται επίσης με τη βία. Η βία ως πολιτικό εργαλείο, η βία στην εκπαίδευση, η βία ως όργανο κυριαρχίας στις γυναίκες, η βία κατά των «άπιστων».
Γράφει η Kristina Schröder, Die Welt, μετάφραση: Μπάμπης Γεωργίου Πετράκης
Περίπου ένα εκατομμύριο νεαροί άνδρες από μουσουλμανικούς χώρες έχουν έρθει στη Γερμανία τα τελευταία χρόνια και εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς έχουν «ψυχολογικές διαταραχές».
Αυτή η κοινωνική και πολιτισμική πρόκληση υπερβαίνει τις δυνατότητές μας. Είναι καιρός να το αναγνωρίσουμε αυτό και να δράσουμε.
Έως και 30%. Τόσο εκτίμησε ο Karl Lauterbach το ποσοστό των «προσφύγων» με προβλήματα ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια μιας εμφάνισής του στην Stern TV την περασμένη εβδομάδα. Ανάμεσά τους πολλά άτομα με ψυχώσεις, πολλά από τους οποία είναι και βίαια. 30%, σχεδόν ένας στους τρεις. Μπορούμε να το διαχειριστούμε ; Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο : η προσπάθεια που θα απαιτούνταν είναι γιγάντια – και πιθανώς μάταιη.
«Ειδικοί, γιατροί, ψυχίατροι» θα έπρεπε να έχουν παράσχει ολοκληρωμένη φροντίδα για τον δράστη του Aschaffenburg εξηγούσε η κοινωνική λειτουργός Jana Weidhaase από το Βαυαρικό Συμβούλιο Προσφύγων την περασμένη εβδομάδα. Ο Αφγανός είχε βρεθεί τρεις φορές σε ψυχιατρική κλινική και του είχε παραχωρηθεί μάλιστα και ειδικός σύμβουλος.
Στη συνέχεια, όμως, αφέθηκε πίσω στο κατάλυμα προσφύγων, όπου η κατάσταση διαβίωσης ήταν «τεταμένη» και υπήρχε ανεπαρκής κοινωνική-ψυχολογική υποστήριξη, είπε η κοινωνική λειτουργός. Μας έδωσε επίσης και μια πρόχειρη εκτίμηση για τον αριθμό όσων χρειάζονται φροντίδα : το ένα τρίτο των προσφύγων έχει ψυχολογικά προβλήματα. Μόνο το 3% περίπου λαμβάνει αυτήν τη στιγμή επαρκή ψυχοκοινωνική φροντίδα.
Μπορούμε να το κάνουμε ; Θα χρειαζόμασταν χιλιάδες ειδικά εκπαιδευμένους θεραπευτές, κατά προτίμηση με καλές γλωσσικές δεξιότητες στα Αφγανικά Ντάρι ή στην Τιγκρίνια, την εθνική γλώσσα της Ερυθραίας. Χρειαζόμαστε αρχές καλά συνδεδεμένες για να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης περιπτώσεων για κάθε πρόσφυγα που έχει προβλήματα ψυχικής υγείας, που να συγκεντρώνει τακτικά γιατρούς, θεραπευτές και κοινωνικούς λειτουργούς – κατά προτίμηση άνδρες, επειδή οι μουσουλμάνοι περιφρονούν τις γυναίκες.
Την ίδια στιγμή, μεταξύ των ιθαγενών παιδιών και νέων, δεδομένου ότι στερήθηκαν σχεδόν όλα όσα συνιστούν μια ανέμελη και διαμορφωτική παιδική και νεανική ηλικία για δύο χρόνια κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με εσκεμμένη άγνοια της ψυχολογικής τους ευαλωτότητας, η κατάθλιψη έχει αυξηθεί κατά 24%, οι αγχώδεις διαταραχές κατά 44% και οι διατροφικές διαταραχές κατά 51%. Οι χρόνοι αναμονής έξι μηνών για ψυχοθεραπευτική θεραπεία είναι πλέον ο κανόνας.
Ένα πράγμα είναι επίσης σαφές : πολλοί πρόσφυγες έχουν «ψυχικά τραύματα» επειδή έχουν βιώσει πόλεμο και βία στη χώρα τους και η φυγή τους ήταν συχνά ένας βάναυσος αγώνας για επιβίωση στη Σαχάρα και τη Μεσόγειο. Αλλά κατά τη γνώμη μου αυτή η εξήγηση δεν είναι επαρκής. Πρέπει επιτέλους να μιλήσουμε για θρησκευτικούς-πολιτισμικούς παράγοντες.
Στις ισλαμικές κοινωνίες υπάρχει μια ισχυρή ιδέα της ανδρικής τιμής που συνδέεται επίσης με τη βία. Η βία ως πολιτικό εργαλείο, η βία στην εκπαίδευση, η βία ως όργανο κυριαρχίας στις γυναίκες, η βία κατά των «άπιστων». Σε αυτό προστίθεται συχνά η έλλειψη ατομικότητας, η μειωμένη συναίσθηση και η καταπιεσμένη σεξουαλικότητα, κάτι που επανειλημμένα επισημαίνει ο ψυχολόγος Ahmad Mansour. Εάν, ίσως εξαιτίας αυτού, εμφανιστεί τότε μια ψυχική ασθένεια, αυτή η βία συχνά ξεσπά εντελώς ανεμπόδιστα.
Όλα αυτά αγνοήθηκαν το 2015 και σήμερα είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε μία τέτοια κατάσταση.